Wederom is het tijd om een oud artikel te publiceren van Cocktail, een uitgave van de Nederlandse Bartenders Club. Speciaal hiervoor hebben we gebruik gemaakt van Cocktail, jaargang 24, nummer 2, juni 1980 met als onderwerp bitters.

Bitterheid kent geen tijd

Het woord bitters werd oorspronkelijk gebruikt voor allerlei kruidenextracten en aftreksels van vele soorten vruchten. Men liet de kruiden of vruchten trekken op alcohol, waardoor kruidige mengsels, drankjes ‘met pit’ werden verkregen. Ze maakten stuk voor stuk aanspraak op medische eigenschappen, waardoor ze ook wel elixers werden genoemd.

Law’s Peach Bitters verkreeg met name in Engeland grote faam, terwijl Abbot’s Aged Bitters en Peychaud’s in Amerika gelden als de bekendste. Van Peychauds’ wordt zelfs beweerd dat het een van de oudste elixers is, zo niet de allereerste bitter, die het tot internationale bekendheid bracht. Antoine Amedie Peychaud was, na de slavenopstanden op het toenmalige eiland Saint Domingue, gevlucht naar New Orleans, waar hij in 1973 aan de samenstelling van zijn elixer begon te werken, dat hij de naam Peychaud’s Aromatic Cocktail Bitters meegaf. Bij onze oosterburen geldt Underberg als veruit de beroemdste. Underberg wordt gemaakt in het Duitse Rheinberg. Het wordt verkocht in kleine, met papier omwikkelde flesjes. De smaak is bitter en kruidig en het heeft grote naam gemaakt als bestrijder van katers. Zijn digestieve werking als probaat middel tegen een ‘opgeblazen gevoel’ is genoegzaam bekend. Andere bekende Duitse bitters zijn Mampe Bitter en Boonekamp. De Boonekamp, zoals hij in Duitsland op de markt wordt gebracht, is een drinkbare versie van dit oorspronkelijk oudhollandse maagbitter. Het werd, traditiegetrouw, vermengd met jenever gedronken.

In Nederland is Boonekamp volledig in de vergetelheid geraakt. Een vaderlands bitter, dat de tand des tijds volledig heeft doorstaan, is het traditionele Catz Elixer, ‘het zuiverste en gezondste maagbitter ter wereld’.

Dit tafelbitter geniet nog immer vrij grote bekendheid. Naast Catz Elixer, heeft Catz als enige in Nederland nog de productie in handen van Rode en Groene Pommeranz en voert het ook Angostura Bitters in haar eigen assortiment. Naast vrij bekende bitters als oranjebitter, dat zowel in Nederland, als in Engeland (Gordon’s), nog wordt gemaakt en maagbitter, is Angostura Bitters, ongetwijfeld het elixer dat aanspraak maakt op de grootste internationale bekendheid.

Dr. Siegert

De man aan wie de vervaardiging van Angostura wordt toegeschreven, is de geschiedenis ingegaan als Johan Gottlieb Benjamin Siegert. Geboren in 1796 in Crosswalditz, was hij als militaire arts actief in de strijd tegen Napoleon Bonaparte. Na de slag bij Waterloo, toegevend aan de hang naar verder avontuur, vertrok Siegert naar Venezuela, waar hij zich aansloot bij het leger van de vermaarde vrijheidsstrijder Simon Bolivar.

Dr. Siegert werd reeds na korte tijd aangesteld als hoofd van het lazaret in de stad Angostura. Hier kwam hij tot de ontdekking, dat het door diverse tropische ziektes, veroorzaakte gebrek aan eetlust, de grootste ondermijnende vijand bleek, voor de manschappen van Bolivar. In 1824 kwam hij – na vele jaren van experimenteren – tot de samenstelling van een elixer, dat hij beschreef als ‘een tonicum met digestieve eigenschappen en een verzachtende werking’. Hij noemde dit tonicum, Amaro Aromatico. De bekendheid ervan verspreidde zich vrij snel, zodat reeds in 1830 een begin werd gemaakt met de export ervan. Aanvankelijk naar Trinidad en later zelfs naar Engeland. De naam Amaro Aromatico was echter geen lang leven geschoren. In de volksmond kreeg het mengsel meer en meer bekendheid onder de naam die het permanent zou gaan voeren: Angostura Bitters, genoemd naar de stad waar de productie plaatsvond.

In 1875 werd het bedrijf verplaatst naar Trinidad, waar de stad Port of Spain het hoofdkwartier van de Angosturaproduktie is gebleven. De import van Dr. Siegert’s Angostura, is sinds 1884, een kleine 100 jaar (!) in handen van Distilleerderij Jeneverstokerij Nolet B.V. te Schiedam.

Angostura ijsblokjes

Een kleurrijke tip voor zomerse longdrinks! Schenk in een karaf met water een kleine hoeveelheid Angostura bitters. Vermeng de Angostura en het water door goed te roeren, zodat een egaal, roze gekleurd mengsel ontstaat. Schenk dit ‘Angostura water’ in een ijsblokjesvorm en laat het invriezen. Het resultaat mag er wezen. Mooi roze gekleurde ijsblokjes, die het uitstekend doen in bijvoorbeeld een Gin-tonic. De smeltende ijsblokjes, en de daardoor vrijgekomen Angostura zullen de smaak van het drankje op een prettige manier verfrissen.

Bron: “Cocktail”, Jaargang 24 – Nummer 2 – juni 1980
Schrijver: Ron Busman
Medewerking: Henkes Verenigde Distilleerderijen BV te Hendrik Ido Ambacht, Mevr. F.H. Schipper-Koopman te Wijde-Wormer, Nico Homeijer en Elske van der Well.
Geraadpleegde literatuur: The Penguin book of Spirits and Liqueurs van Pamela Vandyke Price en Spectrum Drankenatlas van Tony Lord.